Wprowadzenie i przestrzeganie wewnętrznego regulaminu BHP zgodnego z Kodeksem Pracy i opartego o najważniejsze przepisy odnośnie bezpieczeństwa pracowników to obowiązek każdego pracodawcy, jednak i takie regulaminy mają zwykle duże pole do udoskonaleń. Dostępna do użytku przedsiębiorców norma OHSAS 18001 mówiąca o zarządzaniu bezpieczeństwem i higieną pracy w zakładach została w 2018 roku zastąpiona zupełnie nową, przygotowaną przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną normę ISO 45001, która w jeszcze lepszy sposób przedstawia najlepsze praktyki z zakresu zarządzania BHP. Jej założenia i wymagania znacząco wykraczają poza to, co wymagane jest od przedsiębiorców prawnie. W jaki jednak sposób ISO 45001 może wpłynąć na poprawę jakości bezpieczeństwa i higieny pracy w firmie? Jakie wymagania stawia przed chcącymi certyfikować do niej przedsiębiorcami?
ISO 45001 – bezpieczeństwo i higiena pracy w zakładzie
System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy oparty o ISO 45001 stanowi bezpośrednie narzędzie do doskonalenia i utrzymywania wysokiego poziomu BHP w zakładzie, mających bezpośredni wpływ na jakość i bezpieczeństwo tworzonych przez siebie produktów. Stosowanie odpowiednich dla danego środowiska pracy zasad BHP i opieranie ich o wartości znacznie wyższe niż wyłącznie wymagania prawne sprawia, że przedsiębiorstwa stosujące się do zasad ISO 45001 mogą nie tylko zminimalizować szanse wystąpienia wypadków w pracy, ale też stworzyć wśród pracowników kulturę bezpiecznej, przyjaznej atmosfery pracy znacząco wpływającej na jej ostateczną jakość. Wymagania wprowadzane przez ISO 45001 pozwalają uświadomić pracowników o zagrożeniach wynikających z nieprzestrzegania zasad BHP w sposób, który będzie dla nich przystępny i zrozumiały, motywując ich tym samym do tworzenia lepszych i bezpieczniejszych miejsc pracy dla samych siebie. Uzyskanie formalnego potwierdzenia zgodności stosowanego przez firmę systemu zarządzania BHP z międzynarodową normą ISO 45001 to więc najskuteczniejszy sposób na udowodnienie własnego przywiązania do wyższych wartości i skupienia na bezpieczeństwie i komforcie pracowników, którzy stanowią przecież kluczowe ogniwo działania każdego przedsiębiorstwa.[1]
Norma ISO 45001 – najważniejsze wymagania dla przedsiębiorców
Ogólnie przyjęte zasady BHP, choć mają zastosowanie w każdej branży i mogą zostać dostosowane do jej wymagań, w praktyce nie eliminują ryzyka wystąpienia każdej możliwej sytuacji zagrożenia, a jedynie uczą jak sobie z nią poradzić. W małych firmach o stosunkowo niskim stopniu rozbudowania regulaminu BHP regulaminy oparte wyłącznie o zapisy prawa mogą być wystarczające. Ci, którzy jednak widzą jak ogromny wpływ na jakość pracy i wyniki firmy ma przestrzeganie przez jej pracowników najwyższych standardów bezpieczeństwa powinni zdecydować się na certyfikację ISO 45001, bo to właśnie dzięki nie zarządzanie BHP w firmie stanie się znacznie łatwiejsze i niezwykle wydajne.
Pamiętając jak różne mogą być zagrożenia i ograniczenia dla BHP występujące na danych stanowiskach pracy w poszczególnych gałęziach przemysłu, fakt posiadania przez przedsiębiorstwa własnych, wewnętrznych systemów zarządzania i egzekwowania przepisów BHP nie jest raczej zaskakujący. Jego budowa nie powinna być jednak przypadkowa, a oparta właśnie o zasady ISO 45001, które skupiają się mocno na rozpoznawaniu zagrożeń i eliminacji ryzyka, gwarantując przy tym najbardziej optymalne i zrównoważone działanie na polu BHP. ISO 45001 nie jest źródłem szczegółowych kryteriów BHP ani zbiorem konkretnych działań prewencyjnych dla określonego ryzyka – jej celem jest przedstawienie systemowego spojrzenia na BHP pozwalającego na ustalenie najlepszych metod porządkowania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie. Postępowanie zgodnie z wytycznymi standardu ISO 45001 oznacza stworzenie szczelnego, skutecznego systemu zarządzania BHP w obrębie organizacji, opartego o identyfikację i minimalizację zagrożeń, ich przewidywanie oraz opracowywanie strategii dla sytuacji kryzysowych. ISO 45001 podkreśla jak ważną rolę odgrywa w tej kwestii kierownictwo i najwyższe szczeble managerskie firmy, uwrażliwiając ich na konieczność zapewnienia pracownikom komfortu psychicznego i fizycznego podczas wykonywanej pracy.
Norma ISO 45001 została zbudowana w oparciu o obowiązującą wcześniej normę OHSAS 18001[2] i choć jest dla niej naturalną kontynuacją, firmy które wcześniej certyfikowały do OHSAS powinny zaktualizować swój system zarządzania BHP przed podejściem do ponownej certyfikacji, na którą mają czas do roku 2021. Wśród technik wykorzystywanych przez ISO 45001 pojawia się między innymi doskonale znany cykl Deminga zakładający działania dążące do ciągłego doskonalenia. Tak przejrzysty system działania pozwala na opracowanie konkretnych założeń dla systemu zarządzania, których nadrzędnym celem powinna być gwarancja najwyższego bezpieczeństwa i komfortu pracy w firmie. Każde działanie związane z zarządzaniem BHP i wdrażaniem nowych zasad na poszczególnych stanowiskach pracy powinno zostać skutecznie zaplanowane i wprowadzone, a następnie ocenione, poprawione i ponownie wdrożone, dając wgląd w ostateczną skuteczność działań w oparciu o ISO 45001 i zmuszając do poprawy jej poprawy aż do osiągnięcia stanu perfekcji.
Certyfikacja ISO 45001 – dlaczego warto się o nią postarać?
ISO 45001 skupia się na identyfikacji i eliminacji ryzyka, dzięki czemu ewentualne awarie i sytuacje zagrożenia są łatwe do przewidzenia i opanowania. Firma działająca w zgodzie z zasadami normy może postarać się o certyfikację ISO 45001, która formalnie podkreśli jej zaangażowanie w zapewnienie najwyższego poziomu bezpieczeństwa i higieny pracy w firmie, niezwykle istotne zarówno z punktu widzenia jej pracowników jak i jednostek zewnętrznych obserwujących sytuację pracy na rynku. O certyfikat ISO 45001[3] warto postarać się już teraz, w okresie przejściowym pomiędzy OHSAS 18001 a ISO 45001, ponieważ zarówno użytkownicy starszej normy jak i ci, którzy po raz pierwszy stykają się z międzynarodowymi wytycznymi dla systemów zarządzania BHP mają szansę bazować swoją wiedzę na nie jednej, a dwóch normach przedstawiających najlepsze praktyki z zakresu BHP.
Wdrożenie normy i opracowanie opartego o nią systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy nie należy do zadań najłatwiejszych, dlatego też firmy oferujące akredytowane certyfikaty ISO prowadzą dziś liczne szkolenia z zakresu nowej normy ISO 45001, jednocześnie przygotowując i wspierając firmy w tworzeniu skutecznych systemów zarządzania BHP. Uświadomienie sobie korzyści z certyfikacji, a więc idącej za nią przewagi konkurencyjnej, korzystnego wpływu na wizerunek firmy czy wreszcie możliwości zbudowania modelu BHP stanowiącego wzór do naśladowania dla innych przedsiębiorstw z branży to pierwszy krok w stronę tworzenia zupełnie nowego systemu zarządzania BHP. Wdrażając go masz pewność, że Twoja firma spełnia nie tylko najważniejsze wymogi prawne odnośnie bezpieczeństwa na poszczególnych stanowiskach pracy, ale też wykracza znacząco poza te wymogi oferując swoim pracownikom pełen komfort i wysoką jakość pracy na ich stanowiskach. Wartość takich działań jest często niewymierna, bo choć pracownicy mogą opierać się zmianom, te spowodują że po czasie praca na mniej zorganizowanych stanowiskach nie będzie dawała im już żadnej satysfakcji.
[1] https://www.iso.org/iso-45001-occupational-health-and-safety.html
[2] https://www.bsigroup.com/en-GB/ohsas-18001-occupational-health-and-safety/
[3] https://www.dnvgl.pl/assurance/systemy-zarzadzania/ISO-2015/transfer/iso-45001.html
